Aleksander Kamiński (1903-1978)
Aleksander Kamiński był człowiekiem, który przez całe życie był zwolennikiem idei skautowskich. Był nauczycielem, harcmistrzem, jedną kluczowych postaci w Szarych Szeregach, żołnierzem Armii Krajowej oraz autorem książki „Kamienie na szaniec”.
Urodził się 28 stycznia 1903 r. w Warszawie, a już 2 lata później wyjechał wraz z rodzicami do Kijowa. W 1915 r. musiał zrezygnować z nauki by podjąć się pracy gońca w banku. Ku takiemu rozwiązaniu popchnęła go śmierć ojca i chęć pomocy matce. To właśnie w Ukrainie Aleksander spędził dzieciństwo i pierwsze młodzieńcze lata. W 1918 r. wstąpił do 1. Męskiej Drużyny Skautowej im. Tadeusza Kościuszki w Humaniu. Tam uzupełnił swoją wiedzę szkolną (klasy 5-6) i zaliczył wszystkie niezbędne egzaminy. Powrócił do stolicy Polski w 1921 roku. Nie zaprzestał nauki i po zdaniu matury rozpoczął studia na wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego, a po ich ukończeniu podjął się pracy nauczyciela historii. Pełnił również funkcję komendanta Hufca Pruszkowskiego i Mazowieckiej Chorągwi Harcerzy. Publikował felietony w czasopismach, takich jak: „Iskry”, „Płomyk” oraz „Małe pisemko”. Prowadził również stałą rubrykę pt. „Życie harcerskie” w piśmie „Echo Pruszkowskie”.
W okresie dwudziestolecia międzywojennego przy współpracy z Jadwigą Zwolakowską utworzył metodykę zuchowską. Napisał powieści, stanowiące równocześnie podręczniki metodyczne dla instruktorów zuchowych w Organizacji Harcerzy ZHP: „Antek Cwaniak” (1932), „Książka wodza zuchów” (1933) i „Krąg rady” (1935).
Po wybuchu wojny we wrześniu 1939 około 12 września przybył do Warszawy ze Śląska i wszedł w skład Komendy Pogotowia Harcerzy, a po kapitulacji stolicy kierował prowizorycznym domem dziecka dla dzieci osieroconych podczas oblężenia Warszawy. Był redaktorem naczelnym „Biuletynu Informacyjnego”, aktywnie działał w Szarych Szeregach, a także został założycielem Organizacji Małego Sabotażu Wawer. To właśnie działalność tej organizacji opisał w „Kamieniach na szaniec” oraz w „Wielkiej grze”. Przez zawarte w „Wielkiej grze” wskazówki do prowadzenia walki podziemnej publikacja książki została wstrzymana. Aleksander pomagał również przy Wojskowym Pogotowiu Harcerzy oraz prowadził Komitet Samopomocy Społecznej dla uchodźców i pogorzelców. Po upadku powstania warszawskiego otrzymał nominację na podporucznika rezerwy Wojska Polskiego i od tego czasu nie brał już udziału w działalności państwa podziemnego.
Po wojnie Kamiński powołany został w skład Tymczasowej Naczelnej Rady Harcerskiej. Od marca 1946 roku został wiceprzewodniczącym Związku Harcerstwa Polskiego, ale ze względu na konflikt ideologiczny z władzami komunistycznymi wkrótce pozbawiono go tej funkcji. W 1949 roku z tych samych powodów usunięto go z harcerstwa i pozbawiono go stopnia instruktorskiego. W kolejnym roku zwolniono go z Uniwersytetu Łódzkiego, a jego książki objęte cenzurą wycofane były z bibliotek i księgarń. Pozostawał także przez 6 lat pod obserwacją Urzędu Bezpieczeństwa.
W 1958 powrócił na na Uniwersytet Łódzki gdzie spełniał się w katedrze pedagogiki ogólnej, a następnie w katedrze historii doktryn pedagogicznych. Zdobył tytuły naukowe: doktora filozofii (1947) i habilitację na podstawie pracy „Prehistoria polskich związków młodzieży” (1959),a w 1969 r. mianowany został profesorem nadzwyczajnym.
Pod koniec życia Kamiński przeprowadził się do Warszawy, gdzie zmarł 15 marca 1978 r. Pochowany został na Powązkach Wojskowych w Warszawie, w kwaterze Szarych Szeregów – tam, gdzie spoczęli również bohaterowie „Kamieni na szaniec”: Zośka, Alek i Rudy.
5 maja 1991, za pomoc udzieloną w czasie okupacji członkom organizacji harcerzy żydowskich i żydowskiego ruchu oporu, Instytut Jad Waszem pośmiertnie nadał Aleksandrowi Kamińskiemu tytuł Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata.
22 lutego 2008 w Dniu Myśli Braterskiej, podczas uroczystości związanych z objęciem Honorowym Protektoratem 5 organizacji harcerskich, Prezydent RP Lech Kaczyński odznaczył pośmiertnie Aleksandra Kamińskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
Pseudonimy jakich używał Aleksander Kamiński były liczne: Aleksander Kędzierski, Dąbrowski, J. Dąbrowski, Fabrykant, Faktor, Juliusz Górecki, Hubert, Kamyk, Kaźmierczak, Bambaju.
Ostatecznie to jednak „Kamyk” najbardziej utrwalił się w świadomości ludzkiej.
